Burgh-Haamstede, Serooskerke, Renesse

“Het water stroomde en stroomde alles en iedereen maar voorbij.” (Mevrouw Soesters, Burgh-Haamstede. Watersnoodmuseum, Het Verhaal)

Op 1 februari 1953 krijgt Nederland te maken met de kracht van het water. Het KNMI voorspelt een noord-noordwesterstorm met een enorme windkracht van wel 11 tot 12, wat kan leiden tot ‘gevaarlijk hoog water’. In combinatie met springtij, wat veroorzaakt wordt door de volle maan twee dagen eerder, heeft het water vrij spel. Ondanks de waarschuwingen op zaterdag 31 januari, maken de bewoners zich niet direct zorgen maar bekijken ze het natuurspektakel aan de kust. Enkele bewoners en vissers vertrouwen het niet, net als de meteorologen, als het water tijdens eb nog steeds niet gezakt is. Zij proberen de autoriteiten te waarschuwen, maar ook die lijken zich geen zorgen te maken.

Als Nederland de volgende ochtend het achtuurjournaal op de radio hoort, zijn op verschillende plekken in Zeeland dijken doorgebroken. Inmiddels zijn er al veel slachtoffers en worden mensen met roeibootjes van zolders en uit bomen gered. Telefoonlijnen zijn kapot, waardoor het nog uren duurt voordat de rest van Nederland doorheeft wat er precies gaande is in het westen van het land. Een dag na de ramp is het nog steeds niet duidelijk hoeveel slachtoffers er zijn, omdat het water maar blijft stromen.

Tijdens deze fietsroute begeef je je aan de rand van het rampgebied op het zwaar getroffen Zeeuwse Schouwen-Duiveland. Een groot deel van het eiland is weggevaagd, op de Kop van Schouwen na. Tijdens het opkomende water op 1 februari 1953 proberen boeren hun koeien, schapen en varkens hier de duinen in te jagen, op hoger land.

Je fietst door Burghsluis. In dit dorp breekt de dijk door in de rampnacht. Vanaf hier kijk je nu over land, maar toen over water richting de kerk van Haamstede. Verder naar het oosten is ook de dijk bij Schelphoek doorgebroken; een losgeslagen schip beschadigde de dijk dusdanig dat het de kracht van het water niet meer kon houden. Dit is de grootste doorbraak van het eiland, met enorme kracht wordt het water door de dijkopening gestuwd. Vanaf Uitkijktoren Schelphoek zie je de oude dijk nog liggen met het grote gat.

Het centrum van Haamstede is droog en een veilige haven voor slachtoffers, evenals een basis voor hulpacties. Rondom het dorp steken boven het water nog enkele boomtoppen en daken van huizen uit, Haamstede lijkt midden in zee te staan. Haamstede is alleen via het water bereikbaar, sommige wegen in het dorp zijn alleen begaanbaar tijdens eb. Tussen de dorpen is niets dan water, waar in de verte soms een kerktoren boven het water uitsteekt. Tot aan Zierikzee is alles ondergelopen, vanaf de dijkbreuk in Burghsluis tot aan het centrum van Zierikzee overbrugt het water hemelsbreed zo’n 14 km aan land. Her en der zijn kleine delen van dorpjes droog gebleven, hier worden evacués opgevangen.

Foto: Nationaal Archief