Mariënberg, Noordmeer, Sibculo

‘De koe bepaalt het landschap’, zegt Jan Broenink, een boer uit Bruinehaar. Broenink houdt van het Blaarkoprund, een oud Nederlands koeienras. Blaarkoppen waren vroeger belangrijk in Nederland, maar werden minder populair door de komst van moderne melkkoeien. Nu komt de Blaarkop langzaam terug. Niet als melkkoe, maar om het landschap te beheren.

Broenink laat zijn Blaarkoppen grazen in de Engbertsdijksvenen, een bekend veengebied. Dit gebied is beschermd en je mag er zonder toestemming niets doen. De Blaarkoppen helpen hier het landschap open te houden. Zonder deze koeien zou het gebied veranderen in een gewoon moerasbos. Vooral het hoogveen, dat het gebied zo speciaal maakt, zou verdwijnen.

De stelling van Broenink dat ‘de koe het landschap bepaalt’ gaat verder dan alleen de Engbertsdijksvenen. Velden met mais en gras, die we overal zien, zijn er voor de melkkoeien. Dit komt door het Fries-Hollands melkrund. In de negentiende eeuw kochten Amerikanen de beste koeien van dit ras en verbeterden ze, waardoor we nu de Holstein-koe hebben, die veel melk geeft. Deze koe, bijna altijd zwart-wit, domineert het Nederlandse landschap.

Toch zien we steeds meer andere soorten koeien, vooral voor vlees. Deze runderen, zoals Limousin, Charolais en Blonde d’Aquitaine uit Frankrijk, hebben veel spieren en zijn populair voor hun vlees. Ook Belgisch Blauwe en Verbeterd Roodbont-koeien zijn vleesrassen die we hier en daar zien. Boeren verplaatsen hun vee vaak, dus de velden kunnen de ene dag vol koeien staan en de volgende dag leeg zijn.

In veel natuurgebieden zien we ook grote grazers, zoals Schotse Hooglanders. Deze grote, langharige koeien met grote hoorns zijn niet oorspronkelijk Nederlands, maar we zien ze nu veel. Ook in Twente en Salland, hoewel boer Broenink ze niet leuk vindt. ‘Onkruid! We hebben toch prachtige Hollandse rassen? Blaarkoppen waren hier al in de Middeleeuwen!’

De afstapmomenten Brandrood rund en Blaarkop liggen respectievelijk 10 en 3 kilometer van de route. Als je er zeker van wilt zijn deze rassen te zien, kun je kiezen voor een omweg. Wordt de route dan te lang? Luister of lees dan zeker de informatie in de beschrijving om niets te missen.


Deze Premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Matthijs Termeer.