Maasbommels Stoomgemaal - Alphen aan de Maas

Het Maasbommels Stoomgemaal werd in 1868 gebouwd op de plek van een oude watermolen. Het gemaal lag zo'n 500 meter van de Maas af. Om er toch voor te zorgen dat het overtollige water geleidelijk naar de rivier werd afgevoerd, was het gemaal uitgerust met een scheprad dat water uitschepte naar een voorboezem (uitvliet). Bij hoogwater kon het water in de boezem niet meer uitvloeien naar de Maas. In dat geval werd het water in de boezem gemalen, vastgehouden en pas later de Maas in geloosd. Ondergrondse duikers zorgden ervoor dat het water ook in de Leeuwensche Wetering werd geleid, waardoor het ook via het Leeuwensche gemaal kon worden afgemalen.

De oorspronkelijke installatie bestond uit twee ketels en een 35 pk stoommachine van Smulders die een groot scheprad aandreef met een capaciteit van 44 m³ per minuut. In 1911 onderging het gemaal een grote modernisering: het scheprad werd vervangen door een centrifugaalpomp. De nieuwe machine, geleverd door de firma Stork uit Hengelo, was veel krachtiger met 130 ipk en had een Cornwall ketel met oververhitter. Deze installatie was voorzien van een dragende zuiger, een vacuümpomp en een koelwaterpomp, waarmee het gemaal efficiënter water kon verplaatsen.

Het gemaal bleef in bedrijf tot 1945/1946. Daarna werd de installatie grotendeels ontmanteld: de Stork-ketel ging naar een textielfabriek en de rest werd verkocht als schroot. In 1948 werd ook de schoorsteen gesloopt. Van het gebouw is nog altijd het linkergedeelte (machinekamer) en rechtergedeelte (ketelhuis) zichtbaar. Onder de machinekamer bevinden zich nog resten van de oude pompinstallatie, waaronder een zuigbuis die in de wetering uitstak.

Foto: ©Nationaal Archief