Leeuwens Stoomgemaal - Alphen aan de Maas

Het Leeuwens Stoomgemaal werd in 1913 gebouwd bij de Leeuwense Sluis om water af te voeren uit de polders rond Boven- en Beneden-Leeuwen, Wamel en een deel van Puiflijk. Al veel eerder, in 1321, bepaalde hertog Reinoud II van Gelre dat het water via een wetering richting de Maas bij Dreumel moest stromen. In de praktijk liep het water echter via Alphen, door de Greffelingse Sluis. Toen die rond 1650 in verval raakte, kwam er een nieuwe sluis naast: de Rijksche Sluis. Voor het gebied rond Boven- en Beneden-Leeuwen werd een aparte wetering gegraven, die uitmondde in de Leeuwense Sluis. Precies op deze plek kwam later het gemaal.

Het stoomgemaal werd ontworpen door ingenieursbureau Van Hasselt en De Koning, dat ook betrokken was bij soortgelijke gemalen in de regio, zoals die bij de Rijksche Sluis, de Blauwe Sluis en het nog bestaande gemaal De Tuut. Het gemaal had een stoommachine met een centrifugaalpomp en kon zo’n 200.000 liter water per minuut verpompen, met een opvoerhoogte van drie meter. Daarmee speelde het een belangrijke rol in het drooghouden van het gebied.

In 1954 werd het gemaal buiten gebruik gesteld, omdat de bemaling werd overgenomen door het modernere gemaal Quarles van Ufford. De machines werden verwijderd en het gebouw bleef een tijd leeg staan. Nu is het een nieuwe bestemming als horecagelegenheid, waardoor het historische pand toch behouden bleef.

Foto: ©Nationaal Archief