Havezate en landgoed Eerde - Ommen

In vroeger tijden had deze omgeving al grote aantrekkingskracht op de mens. Denk aan de edellieden die in deze streken versterkte woonhuizen bouwden, de havezaten. Soms waren dat hele kastelen, compleet met torens en transen. Overijssel telde er in de zeventiende eeuw zo'n honderdtwintig, waarvan ongeveer de helft in Salland. Het bezit van zo'n havezate gaf de betreffende edelman recht op een stem in het bestuur van het ‘Oversticht’, zoals de huidige provincie Overijssel eeuwenlang heette. Met de tijd verarmden sommige eigenaren, er gingen opstanden en belegeringen overheen en uiteindelijk was het onderhoud van de meeste havezaten gewoonweg te duur.

Het eerste adres tijdens de strafexpeditie van het leger van de bisschop van Utrecht was dat van Evert van Essen, bewoner van het kasteel op landgoed Eerde. Deze roofridder waande zich heer en meester in de Regge regio en veruit de meeste klachten die binnenkwamen gingen over hem. Het huis werd belegerd en kanonnen vlogen in het rond. Maar het kasteel weerstond al het geweld. Na 5 weken strijd werd een overeenkomst gesloten met van Essen. De roofridder was een goede onderhandelaar. Hij kreeg een vergoeding om het kasteel te verlaten en mocht alles uit huis slopen wat hij nog wilde houden. Maar de opdracht om het kasteel te verwoesten werd uitgevoerd. Volgens ooggetuigen woedde de brand in het kasteel een maand lang.

Nadien kwam het landgoed in diverse handen. Het huidige kasteel en landgoed is vormgegeven door het geslacht van Pallandt.

Het huis Eerde heeft de woelingen van tijd en geschiedenis doorstaan en dient nu als internationale school. In de twintigste eeuw kregen huis en landgoed van alles op hun bord, van bijeenkomsten rond een oosterse wijsgeer zo'n honderd jaar geleden tot een strafkamp in de Tweede Wereldoorlog. Misschien is het nuttig om eens rustig te mijmeren over een periode in de geschiedenis die we als eenvoudig en overzichtelijk kunnen beschouwen. Zoals de tijd van de jager van Eerde, die met zijn jachthoorn en meute honden door de bossen trok. Of het leven tijdens het stelsel van landheren en hun ondergeschikten voor iedereen even prettig was, laten we dan maar in het midden.