Academie van Franeker - Franeker

Nadat provincie Friesland zich in 1579 had aangesloten bij de Unie van Utrecht om gezamenlijk tegen de bezetting van Spanje te strijden, besloot men dat het alleen de Gereformeerde leer werd toegestaan. Er moesten daarom ook meer Gereformeerde dominees, juristen en artsen komen. Daarom werd in 1585 de tweede universiteit - de eerste stond in Leiden - van Nederland gesticht: de Academie van Franeker. De universiteit werd ondergebracht in het kloostergebouw van de Kruisbroeders, dat sinds 1580 leegstond.

Er waren vier faculteiten te volgen: theologie, rechten, medicijnen en vrije kunsten. Franeker bloeide uit tot een levendige studentenstad, waar niet alleen lokale studenten op af kwamen, maar ook buitenlandse studenten kwamen studeren. Er kwam een prachtig stadhuis en er werden statige panden gebouwd die de status van de hoogleraren recht aandeden.

Het aantal studenten groeide en groeide en er werden steeds meer vakken gegeven. Zo kon je inmiddels ook les krijgen in de letteren en in wijsbegeerte. Een aantal historische figuren die op de Academie van Franeker studeerden of doceerden zijn onder andere René Descartes, Peter Stuyvesant, Willem IV van Oranje-Nassau en Eise Eisinga.

Naarmate de universiteit groeide, bleek dat er ook stevig werd gedronken en daardoor regelmatig vechtpartijen ontstonden. De universiteit kreeg de bijnaam 'zuipacademie'. Franeker had nu dus een reputatie hoog te houden...

Helaas stortte aan het eind van de 18e eeuw het studentenaantal flink in: in 1795 waren er nog maar acht leerlingen. De oorzaak lag in de bezuinigingen die de universiteit moest doen. Andere universiteiten, zoals Groningen, konden daarop hoogleraren uit Franeker wegkopen, die op hun beurt weer studenten meetrokken.

In 1811 maakte Napoleon Bonaparte, na 226 jaar onderwijs in Franeker, een einde aan de Academie. Het gebouw werd een psychiatrisch ziekenhuis. Het kloostergebouw en het botanisch laboratorium zijn nog altijd in oorspronkelijke staat te zien.

In 2020 is op deze huidige locatie in de Botniastins de Academie van Franeker weer geopend. Hoewel je er niet meer kunt afstuderen, kun je hier wel wetenschappelijke programma's volgen. Natuurlijk kun je hier ook de verhalen van de vroegere universiteit ontdekken!