Aduard, Niehove, Ezinge

Rond het jaar 800 kwam een groot deel van het noorden van Nederland onder invloed van de Lauwerszee, een zeearm die zich landinwaarts uitbreidde door overstromingen. Dit leidde tot de vorming van de eilanden Middag en Humsterland, die door de zeewateren werden afgescheiden van het vasteland. Gedurende deze tijd ontstond ook de rivier Reitdiep, die zich als afwateringskanaal door het veranderende landschap vormde, door de zeewateren die het gebied binnendrongen.

Het gebied bestond uit kwelders (graslanden die door getijden overstroomd werden) en zandplaten (onbemande, vaak tijdelijke gebieden die bij laagwater zichtbaar waren). Bewoning was mogelijk door het bouwen van wierden, kunstmatige heuvels die bescherming boden tegen de overstromingen. De bewoners bouwden deze wierden om hun nederzettingen veilig te stellen, waardoor landbouw en dagelijks leven mogelijk werden in dit dynamische en vaak onvoorspelbare landschap.

Tussen 1200 en 1700 veranderde het landschap geleidelijk doordat de geulen die Middag en Humsterland scheidden van het vasteland dichtslibden. Dit zorgde ervoor dat de eilanden weer aan het vaste land verbonden raakten. Ondanks deze veranderingen zijn de oude geulen en wierden nog steeds goed zichtbaar in het landschap, wat het gebied een bijzondere historische waarde geeft. De bochtige vormen van de sloten en weggetjes herinneren aan de vroegere waterwegen, die nu gedempt zijn.

Vanwege de unieke geschiedenis en het bijzondere landschap wordt het Nationaal Landschap Middag-Humsterland gepromoot voor opname op de Werelderfgoedlijst van UNESCO, net als het aangrenzende Waddengebied. Het gebied biedt een fascinerend inzicht in het verleden van dit stukje Nederland en de aanwezigheid van de oude wierden, de sporen van de geulen en de rijke natuur maken het gebied tot een belangrijk cultureel en ecologisch erfgoed.

Deze route gaat langs de belangrijkste plaatsen van de voormalige eilanden. Ezinge was een belangrijke stad op schiereiland Middag, tegenwoordig is hier het Museum Wierdenland gevestigd. Aduard was het religieuze centrum van het schiereiland waar zich ooit het grootste klooster van Nederland bevond. Garnwerd lag aan de oostkant van Middag en grenst nog steeds aan het Reitdiep.

Niehove was de hoofdstad van Humsterland. Je kunt er nog een indrukwekkende terp bekijken en nog veel meer informatie vinden in het bezoekerscentrum. Oldehoven op Humsterland had de oudste kerkelijke rechtstoel waar de proost of deken rechtsprak.

Aan de Heereweg in Aduard is een carpoolplaats vanwaar het een klein stukje fietsen is naar startpunt 75.