Niftrik, Grave, Balgoij

De Maas is in dit gebied altijd aanwezig geweest, als bron van leven maar ook als bedreiging. Begin twintigste eeuw veroorzaakten hoge waterstanden grote zorgen. Tussen 1900 en 1927 overstroomde de rivier regelmatig; in 1926 werd duidelijk dat dijkverzwaring alleen niet genoeg was. Onder leiding van ir. W.C. Lely (1854 - 1929, waterbouwkundige, minster, gouverneur en politicus) werd besloten de rivier te kanaliseren. Tien scherpe bochten verdwenen, waaronder de meanders bij Balgoij en Keent. Zo werd de Maas 19 kilometer korter en kreeg het water meer ruimte om sneller af te stromen.

De gevolgen waren ingrijpend. Keent werd van Balgoij gescheiden en boeren moesten verhuizen. Tegelijkertijd ontstond er werkgelegenheid: honderden arbeiders werden ingezet om de nieuwe rivierloop te graven. De bouw van de stuw en sluis bij Grave (1929) maakte de Maas beter bevaarbaar en veiliger, maar verhoogde het waterpeil. Om te zorgen dat de zijrivier de Raam zijn water kwijt kon, werd in 1928 het Gemaal Van Sasse gebouwd. Tegelijkertijd kwamen bij Niftrik en Balgoij de Van Citters-gemalen, die de weteringen uitslaan op de Maas.

In de tweede helft van de 20e eeuw bleef de nadruk liggen op scheepvaart en droge voeten. De nadelen voor natuur en visstand werden echter steeds zichtbaarder. Vanaf het begin van deze eeuw kwam een nieuwe benadering op: de rivier weer ruimte geven. Bij de Loonse Waard is een nevengeul gegraven die tegelijk bijdraagt aan waterveiligheid en natuurontwikkeling. In Keent kreeg de oude Maasmeander opnieuw vorm en ontstond een dynamisch natuurgebied met begrazing en waterberging.

Ook zijn er maatregelen genomen om de ecologie te herstellen. Bij Grave zijn vistrappen aangelegd: een grote passage in de Maas zelf en een kleinere bij het Gemaal Van Sasse. Soorten als winde, barbeel en paling kunnen hierdoor weer hun weg vinden tussen rivier en zijwateren.

Samen laten deze werken zien hoe waterbeheer langs de Maas zich in een eeuw tijd heeft ontwikkeld: van technische strijd tegen het water naar een systeem waarin veiligheid, scheepvaart en natuur elkaar aanvullen.


Foto Maas: ©Eefke Peeters via Land van Cuijk
Foto Bankje: ©Bas Hendriks via Land van Cuijk
Foto Fietsers: ©Cybox via Land van Cuijk

Deze Premium Fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Désirée van Uffelen.