Fietsroute van zout naar vis in Arnemuiden
Arnemuiden, Wolphaartsdijk, Oranjeplaat
Als je vanuit Wolphaartsdijk richting Arnemuiden fietst, doorkruis je een landschap waar eeuwenlang mensen hun brood verdienden met het winnen van zout en het vangen van vis. Lang voordat zout werd geïmporteerd uit verre landen, werd het hier in de regio gewonnen uit zouthoudende veengrond. In de polders van Wolphaartsdijk werd deze turf gestoken, darinkdelven genoemd. Dit werd gedroogd en vervolgens verbrand in zogenaamde selbranderijen. De as werd vermengd met zeewater, en daaruit verkreeg men pekel, dat werd ingedampt tot zout. Dit proces, ook wel moernering genoemd, liet zijn sporen na in het landschap. Polders verzakten en kreken ontstonden. Uiteindelijk werd het verboden vanwege de schade aan dijken en landbouwgrond. In de 16e eeuw groeide Arnemuiden uit tot een zoutstad van formaat. Aangevoerd zeezout uit Frankrijk, Spanje en Portugal werd er in tientallen zoutziederijen (zoutketen) geraffineerd. Dit gebeurde vanwege het brand- en gezondheidsgevaar buiten de stadsmuren, op de plek waar je vandaag het Arnekanaal en de Keetweg vindt. Met 60 zoutketen en een jaarlijkse productie van meer dan 11 miljoen kilo zout voorzag Arnemuiden bijna heel de Nederlanden van dit ‘witte goud’. Zout was onmisbaar, onder andere voor het inleggen van haring, waardoor de vis langer houdbaar bleef. Het werk in de zoutketen was heet, vuil en ongezond. Giftige dampen maakten het tot een lastige werkplek. Veelal vrouwen verrichtten dit zware werk. Deels uit economische noodzaak, deels omdat het werd beschouwd als werk dat mannen liever vermeden. Vrouwen hielden de ketens draaiende, vaak onder moeilijke omstandigheden. Vanaf de 17e eeuw begon de neergang van de zoutindustrie. De concurrentie groeide, de vraag verschoof en de Tachtigjarige Oorlog maakte het gebied te onveilig voor handel. Tot overmaat van ramp verwoestte een grote brand in 1802 bijna alle overgebleven keten. Arnemuiden raakte in armoede, maar vond nieuw leven in de visserij. In de 19e eeuw ontwikkelde Arnemuiden zich tot vissersplaats. Garnalen, haring en oesters werden de nieuwe inkomstenbron. Wederom speelden vrouwen een sleutelrol: ze pelden garnalen, herstelden visnetten, plaatsten dakpannen in zeewater voor de oesterkwekerij en trokken als zogenaamde 'visleursters' met zware manden vol vis naar steden als Middelburg, Vlissingen en Goes. Kijk bij aankomst in Arnemuiden eens goed naar de kerktoren van de Hervormde kerk. Hier zie je een astronomische getijdenklok uit 1589 waarop de getijden, maanstanden én de tijd te lezen valt. Een uniek uurwerk binnen heel Europa! Bezoek daarna het Museum Arnemuiden voor een blik op streekdracht, visserijtradities en het zoutverhaal van deze trotse Zeeuwse plaats. Zo leeft het verhaal van de zoutketen voort in de geschiedenis van het stadje: als fundament van een ooit bruisende industrie, gedragen op de schouders van vrouwen, uitgewaaierd tot ver buiten de Zeeuwse grenzen. Foto: ©Zeeuws Archief, Verzameling Beeld en Geluid, nr 895-25 (ingekleurd)
| Routebeschrijving | Afstand | Totale afstand | |
|
Start: Veerweg 77, 4471 NB Goes | 31.5 KM | |
|
Van
50
naar
40
|
7028 M | 7 KM | |
| Neem Inlaag in zuidwestelijke richting | 175 M | ||
| Ga linksaf | 666 M | ||
| Ga links naar Schelphoek | 136 M | ||
| Ga iets naar rechts | 182 M | ||
| Ga rechtdoor naar Muidenweg | 5.9 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 40 | 0 M | ||
|
Van
40
naar
48
|
3071 M | 3.1 KM | |
| Neem Muidenweg in zuidelijke richting | 77 M | ||
| Ga in de aangegeven richting | 23 M | ||
| Ga rechtdoor naar Muidenweg | 3 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 48 | 0 M | ||
|
Van
48
naar
64
|
2197 M | 2.2 KM | |
| Neem Muidenweg in zuidwestelijke richting | 2.2 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 64 | 0 M | ||
|
Van
64
naar
65
|
1690 M | 1.7 KM | |
| Neem Van Cittersweg in zuidwestelijke richting | 459 M | ||
| Ga iets naar rechts | 26 M | ||
| Ga linksaf | 23 M | ||
| Ga rechtsaf naar N665 viaduct Arnemuiden | 579 M | ||
| Ga rechtsaf | 25 M | ||
| Ga links naar Langeweg | 276 M | ||
| Houd links aan, tot Langeweg | 179 M | ||
| Ga rechtsaf naar Binnendijk | 12 M | ||
| Links afbuigen om op Binnendijk te blijven | 111 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 65 | 0 M | ||
|
Van
65
naar
47
|
908 M | 0.9 KM | |
| Neem Binnendijk in oostelijke richting | 908 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 47 | 0 M | ||
|
Van
47
naar
46
|
1019 M | 1 KM | |
| Neem Jonker Fransweg in oostelijke richting | 1 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 46 | 0 M | ||
|
Van
46
naar
49
|
1974 M | 2 KM | |
| Neem Quarlespolderweg in noordelijke richting | 514 M | ||
| Ga iets naar rechts naar Oude Veerweg | 1.3 KM | ||
| Ga iets naar links naar Noord Kraaijertsedijk | 177 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 49 | 0 M | ||
|
Van
49
naar
42
|
2433 M | 2.4 KM | |
| Neem Noord Kraaijertsedijk in noordelijke richting | 2.4 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 42 | 0 M | ||
|
Van
42
naar
57
|
4383 M | 4.4 KM | |
| Neem Nieuwe Kraaijertsedijk in oostelijke richting | 848 M | ||
| Houd rechts aan, tot Nieuwe Kraaijertsedijk | 967 M | ||
| Ga linksaf naar Oude Kraaijertsedijk | 782 M | ||
| Ga links naar Ankerveersedijk | 1.8 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 57 | 0 M | ||
|
Van
57
naar
58
|
1009 M | 1 KM | |
| Neem Oostpolder in noordelijke richting | 1 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 58 | 0 M | ||
|
Van
58
naar
51
|
2250 M | 2.3 KM | |
| Neem Domeinplaatweg in noordwestelijke richting | 708 M | ||
| Ga rechts naar Weeldijk | 1.5 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 51 | 0 M | ||
|
Van
51
naar
50
|
3503 M | 3.5 KM | |
| Neem Boomdijk in oostelijke richting | 1 KM | ||
| Ga linksaf naar Lepelstraat | 132 M | ||
| Ga linksaf naar Molendijk | 562 M | ||
| Ga rechts naar Burgemeester Hackstraat | 288 M | ||
| Ga iets naar links naar Veerweg | 1.5 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 50 | 0 M |